کتاب DSM که به عنوان مرجع اصلی در رشته‌های روانپزشکی و روانی به شمار می‌رود، در ویرایش پنجم خود اصلاحاتی در موضوع اعتیاد ایجاد کرده که ارتباطی با مصرف مواد خاصی ندارد، و منظور آن اعتیاد به یک رفتار خاص، مانند اعتیاد به صفحه نمایش‌های الکترونیکی است.
اعتیاد در واقع یک نیاز اجباری است که صاحب خود را وادار به انجام یک عمل خاص و تکرار آن می‌کند، حتی اگر نتایج منفی بر سلامت جسمی یا روانی او ظاهر شود.
مضرات صفحه نمایش‌های الکترونیکی چیست؟
نور ساطع شده از صفحه نمایش گوشی، کامپیوتر و تلویزیون یکی از نور‌های LED در نظر گرفته می‌شود که اگرچه به رنگ سفید به نظر می‌رسند، اما در محدوده نورون‌های نور آبی قرار می‌گیرند و سپس آن را به مغز می‌فرستند تا پس از تجزیه و تحلیل به تصاویری تبدیل می‌شوند که ما روی صفحه می‌بینیم.
طبق مطالعه انجام شده در آمریکا، این سلول‌ها پس از قرار گرفتن در معرض یک اثر بزرگ و مداوم توسط جریان نور، وارد یک سری مرگ برنامه ریزی شده سلولی می‌شوند و در نتیجه دید ما کم کم کاهش می‌یابد.
طبق این مطالعه، این اعتیاد همچنین باعث بروز بیماری‌های دیگری مانند آب مروارید، خشکی عدسی چشم و نزدیک بینی، می‌شود.
اختلال در ساعت بیولوژیکی بدن:
ساعت بیولوژیکی بدن برای تنظیم کار اعضای بدن مطابق با ریتم روز و شب کار می‌کند و قرار گرفتن در معرض پرتو‌های نور (مانند روز) به ویژه طیف آبی در تنظیم آن نقش اساسی دارد. این به این دلیل است که ترشح هورمون ملاتونین توسط غده صنوبری را سرکوب و در نتیجه مغز را تحریک، آن را هوشیار و قدرت شناخت و حافظه را تقویت می‌کند. هنگامی که در شب نور وجود ندارد، ترشح ملاتونین یا آنچه به عنوان “هورمون خواب” شناخته می‌شود، افزایش می‌یابد و بدن برای آماده شدن برای خواب وارد حالت آرامش می‌شود؛ بنابراین قرار گرفتن در معرض نور آبی در شب منجر به تحریک غیرطبیعی مغز می‌شود که با سیستم ساعت بیولوژیکی آن همخوانی ندارد، و منجر به اختلال در عملکرد سلولی کل بدن و نه فقط مغز می‌شود.
بیماری‌های خطرناک:
بر اساس مطالعه‌ای که در مجله علمی Springer منتشر شده است، اختلال در ترشح هورمون ملاتونین نقش مهمی در پیدایش بسیاری از بیماری‌ها مانند سرطان سینه و سرطان روده بزرگ و همچنین سرطان پانکراس و ریه، بیماری‌های قلبی عروقی، دیابت، بیماری‌های دستگاه گوارش، چاقی، مشکلات باروری و بیماری‌های روانی مانند اختلال دوقطبی قطب و افسردگی دارد. در مطالعه دیگری که بر روی بیش از ۱۱ هزار و ۸۰۰ نوجوان انجام شده، مشخص شد که هر چه مدت طولانی‌تر از گوشی‌های هوشمند استفاده شود، علائم افسردگی در آن‌ها بیشتر خواهد شد.
گوشی‌های هوشمند به ویژه پس از ظهور شبکه‌های اجتماعی یکی از اعتیادآورترین وسایل به حساب می‌آیند و این به دلیل ترشح هورمون گرداب یا همان «هورمون شادی» پس از دریافت پیامک یا خواندن اخبار هیجان انگیز است که بدن را دچار مشکل می‌کند. حالت انتظار مداوم و نیاز شدید به بررسی گوشی با گسترش استفاده از این وسیله، میزان استرس، اضطراب، نوسانات خلقی و نیاز دائمی به کسب تحسین و رضایت دیگران و اعتماد به نفس پایین در بین کاربران آن را افزایش داده که به دنبال آن گروهی از اصطلاحات مانند “nomophobia”، i و “textafrenia”، یعنی توهم شنیدن صدای زنگ تلفن، و “FOMO”، ترس از عدم همراهی با رویداد‌ها و از دست دادن اخبار منتشر شده در رسانه‌های اجتماعی ظاهر شده است.
استفاده بیش از حد از صفحه نمایش‌های الکترونیکی خطرات و بیماری‌های زیادی را به همراه دارد و بدون شک استفاده از آن برای برخی سخت و برای برخی غیرممکن شده و منطقی کردن استفاده از آن به یک ضرورت مبرم تبدیل شده است.
